De wapens neder
14 oktober 2023 - 11 februari 2024
Ga mee in het spoor van Domela. De anarchistische beweging in Nederland kende verschillende richtingen en organisaties. De belangrijkste organisatie was de Internationale Anti Militaristische Vereniging (IAMV) uit 1904. Ferdinand Domela Nieuwenhuis was een van de oprichters ervan.
In de jaren ’70 en ’80 grijpt de radicale actiegroep Onkruit terug op het gedachtegoed van Domela Nieuwenhuis en het IAMV. Onkruit organiseert antimilitaristische acties die zich richtten tegen militair vertoon in de samenleving. Daarnaast steunt de groep totaalweigeraars. Wat drijft hen, en hoe ver zijn zij bereid te gaan voor hun idealen? Dit zijn thema’s die aan bod komen in de tentoonstelling ‘De wapens neder’.
Strijd tegen strijd
De leden van de IAMV waren tegen het leger en tegen het kolonialisme. Van het IAMV waren de slogans: "geen man en geen cent voor het leger" en "Indië los van Nederland. Toen het Vredespaleis in 1913 werd geopend sprak Domela Nieuwenhuis op een meeting van 5000 toehoorders: "Het vredespaleis is geopend, de oorlog kan beginnen". Het bleken profetische woorden te zijn. In 1914 brak de 1e wereldoorlog uit.
Leden van de actiegroep Onkruit zetten de strijd van Domela Nieuwenhuis voort. Hoe zij dat deden wordt duidelijk uit de vele persoonlijke objecten. Aan de hand van dagboeken, plakboeken, tekeningen, posters, audio en video vertelt de tentoonstelling het verhaal van de totaalweigeraars en Onkruit. Ook zullen affiches, originele spandoeken, activistische borduurwerken en militaire spullen die uit bunkers zijn ontvreemd te zien zijn in de tentoonstelling.
In de vorige eeuw zijn veel voorbeelden van antimilitarisme en totaalweigeraars te vinden. Antimilitarisme is ook nu nog een actueel thema. Het Ministerie van Defensie roept dienstplichtigen sinds 1997 niet meer op, maar officieel is de dienstplicht in Nederland nooit afgeschaft. Politici pleiten regelmatig voor de herinvoering van de actieve dienstplicht, in welke vorm dan ook. Hoe denk jij hierover? Ook daarover gaat het in deze tentoonstelling.
De tentoonstelling De wapens neder – antimilitarisme toen en nu is te zien in Museum Heerenveen van 14 oktober 2023 tot en met 11 februari 2024 en wordt georganiseerd in samenwerking met Stichting Onkruit Vergaat Niet en het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Fonds.
